Hemen zaude
Pikota eta Gurutzadura
Pikota
“El Rollo” izenaz ezagutzen den tokian egon zen Pikota. Herriko alderik altuena da; han zegoen, zutabe honek adierazten zuelako Eltziegok bazuela justizia soziala eta zibila banatzeko eskumena, XVI. mendean Guardiatik independiente izatea lortu zuenetik. Independentziarekin batera, Felipe II.ak baimendu zuen Eltziego urkabea, labana, harrapagailua/artea eta pikota izateko, garaiko herrien autoritatearen ezaugarri gisa, hain zuzen ere..
Justizia rollo zilindrikoa eta, ohi den moduan, kono-enbor batek errematatua da pikota.
Gurutzea
Ez daiteke plaza honen inguruko ezer argitu, aldez aurretik, zenbait datu kontuan hartu gabe:
1.- Egun “Gurutze” edo “Crucero” gisa ezagutzen dugunaren jatorrizko kokalekua, eta antzina “Gurutze” deiturikoarena ez da oraingoa, Gurutzea, Villabuena, Navaridas eta Guardiako bidegurutzean baitzegoen.
2.- Gurutzearen kokalekua ez da bidegurutze bat egotearen ondorio (eta hortik letorke gurutzea), Kalbario bat izatearen ondorio baizik, eta gurutzea Kalbario horretako parte izanen zen, Villabuenako bidean.
3.- Villabuenako errepidean bada Kalbario horren osagaietako beste bat ere, aski hondatua bera; hamalaugarren eta azken egonaldiaren ondoan jartzen zen hilobi-kapera txikia izan liteke, Kalbarioa bukatzean bertan otoitz egiteko; "los Huesos de Jesucristo” izenaz da ezaguna Eltziegon. Eraikin trinkoa da, harlanduzkoa eta hondatu antza dagoena. 3.36 x 1.54 eta 1.82 m altu ditu neurriak, eta, koroatzeko, behekoaz gora jarritako azpil itxurako estalkia. Kanpoko dekoraziotik kontserbatzen den bakarra bi horma-hobi dira, alde guztietan bina zulo biribil dituztenak, eta zertarako ziren ez dakigunak. Egun, berriztatuta dago eta hilerriaren ondoko lorategietara eraman dute, duen hilobi-izaera kontuan hartuta.
Gurutzeko Plaza
Gurutzeko Plazaren erdian, harrizko hiru mailaren gainean dago “Gurutzea” gainean duen idulkia, egungo gurutzea Errepublika garaikoa bada ere, orduan suntsitu baitzen jatorrizkoa. Egun, atalik interesgarriena idulkia da, haren lau aldeetan grabaturik baitaude lau ebanjelarien irudiak; egoera txarrean daude, ordea, eguraldi txarraren ondorioz.
Erliebeak manierista estilokoak izan litezke, nahiz eta datu hau ziurtatzerik ez egon; Edozein modutan, 1705ean, jada, aipatzen zen Gurutzeak edergarriren bat egin beharra zuela.
Plaza hau sindikoak, alkateak eta apaizak “buleroari” harrera egiten zioten tokian dago, Espainiako Primatuaren buldak ekartzen zituenean.
